Eşitsizliğin iklim eylemini engellemesinin altı yolu

Daha iyi piller ve daha verimli güneş panelleri gibi yeşil teknolojilerdeki gelişmeler iklim değişikliğiyle mücadele etmek için tek başına yeterli mi? Ne yazık ki hayır. Uzmanlara göre, davranışlarımız ve yaşam tarzlarımız da değişmeli.

İklim değişikliğine yönelik çözümlerin (elektrikli araçlar, güneş enerjisi, ısı pompaları) yaygınlaştırılması, hem ülkeler içinde hem de ülkeler arasındaki en zengin ve en yoksul insanları ayıran muazzam servet uçurumuyla yüzleşmeyi gerektiriyor.

Nature Climate Change için kaleme alınan makale, eşitsizliğin neden net sıfıra geçişin önündeki en büyük engellerden biri olmaya devam ettiğini açıklıyor.

‍

1.  Zenginler çevreyi en çok kirletenler

Oxfam kısa bir süre önce küresel olarak en zengin ve en yoksul insanlar arasındaki salım farkına ışık tuttu. Son analizlerine göre, en zengin %1'lik kesim, en yoksul %66'lık kesimin toplamı kadar CO₂ salıyor.

Isınmayı 1,5°C ile sınırlandırmak için her bir kişinin yıllık karbon bütçesi yaklaşık 1 ton. Ancak, salım yapanların en tepesindeki %1'lik kesim şu anda sürdürülebilir miktarın yüz katından fazlasını yakıyor ve her biri yılda ortalama 110 ton karbon salıyor.

İklim krizinin en kötü etkilerinden kaçınmak için adil bir şekilde ve zamanında net sıfıra geçiş yapmak istiyorsak, en büyük kaynaklardan gelen salımları azaltmamız gerekiyor.‍

‍

2. Siyasi çözümler sınırlı

Zenginlerin siyasi gücü, salımları ve enerji kullanımını daha adil bir şekilde dağıtabilecek koşulları engelliyor. Çünkü zenginler hükümet politikalarını kendi çıkarları doğrultusunda şekillendirebiliyorlar.

Servetlerini fosil yakıt endüstrisine yaptıkları yatırımlarla elde eden milyarderler, iklim değişikliğine yönelik politika çözümlerine karşı kampanya yürüten gruplara bağışta bulunarak karbonsuzlaştırma çabalarını engelliyor ve geciktiriyor.

İklim politikalarına karşı başarılı bir şekilde lobi yapabilen aşırı zenginler, çevreyi son derece kirleten davranışlarını frenlemek için hiçbir baskı hissetmiyorlar. Örneğin, özel jet seyahatleri, en kirletici ulaşım aracı olmasına ve sadece küçük bir azınlık tarafından kullanılmasına rağmen yasal olmaya devam ediyor. ‍

‍

3. Karbon vergileri daha etkili olabilir

Hiçbir ülkede karbon salımlarına biçilen fiyat, bunların Dünya'ya ve insan sağlığına verdiği zararı tam olarak karşılamıyor. Bu da endüstriler için çevreyi kirletmenin genellikle temiz alternatiflere geçmekten   daha ucuza mal olduğu anlamına geliyor.

Karbon vergilerinin, sera gazı ve kirlilik salımının fiyatını arttırması ve böylece en çevreci seçeneğin aynı zamanda en ucuz seçenek olmasını sağlaması gerekiyor. Örneğin, dizel ve benzinli araçların vergilendirilmesi (ve elde edilen gelirin toplu taşımaya yatırılması), ailelerin araba yerine tren ve otobüsle seyahat etmesini daha ucuz hale getirebilir. Araştırmalar, bu tür vergilerin yaygın olarak uygulanmasının salımların azaltılmasında etkili olabileceğini gösteriyor.

Bunun yerine, karbon vergileri, yüksek oranda kirletici olmaya devam eden mal ve hizmetlerin fiyatlarını artırarak daha yoksul insanları ve ülkeleri orantısız bir şekilde etkileme eğilimindeyken, daha zengin insanlar salım yapmaya devam ediyor. Aşırı yoksulluğun veya zenginliğin olmadığı daha eşit toplumlar, herkesin karbonsuzlaşmasını sağlayacak karbon vergilerini uygulamaya koyabilir.

‍

‍4. Yeşil seçenekler herkes için ulaşılabilir değil

Karbon salımları gerçek maliyetleri üzerinden fiyatlandırılmazken, bazı yaşam tarzı değişiklikleri (gazlı kombinin ısı pompası ile değiştirilmesi gibi) yüksek bir ön yatırım gerektiriyor. Düşük gelirli pek çok insandan biriyseniz, bunları karşılayamayabilirsiniz.

Birleşik Krallık'ta, ev yalıtımı gibi enerji verimliliği iyileştirmelerine yönelik sübvansiyonlar ev sahipleriyle sınırlı olma eğiliminde olup, kiracılara yaşadıkları bina üzerinde - salımları da dahil olmak üzere - çok az kontrol imkanı bırakıyor. Benzer şekilde, elektrikli bisiklet satın almak için vergi indirimleri veya hibeler büyük ölçüde asgari ücretin üzerinde ödeme yapan istikrarlı işlerde çalışanlarla sınırlı.

Teşvik programlarının, özellikle düşük gelirli kişileri desteklemesini sağlamak, herkesin net sıfıra ulaşmak için gerekli değişiklikleri yapmasını mümkün kılabilir.

‍

5. İnsanların yeşile dönmek için boş zamana ihtiyacı var

Servet ve gelirin ötesinde, dikkate alınması gereken mevcut zaman eşitsizlikleri de söz konusu.

Bazı düşük karbonlu seçenekler, uzun mesafeleri uçmak yerine, trenle seyahat etmek gibi kirletici alternatiflerden daha uzun sürüyor veya daha az elverişli. Et tüketimini azaltmak için bitki bazlı tarifler pişirmek gibi yeni beceriler öğrenmek de varlıklı insanların, yarı zamanlı çalışarak, erken emekli olarak veya temizlik ve çocuk bakımı için başkalarına para ödeyerek, daha kolay karşılayabilecekleri bir zaman alabilir.  

Haftada 4 gün çalışma sayesinde insanların daha fazla boş zamana sahip olması, dünyaya fayda sağlayan değişiklikler yapmalarına yardımcı olabilir.‍

‍

6. Kamu hizmetleri, potansiyellerini karşılayamıyor

Herkese yüksek kaliteli kamu hizmetleri sunmak, düşük karbonlu tercihleri herkes için kolaylaştırır. Evrensel olarak erişilebilir olanaklar, genel olarak daha az enerji kullanırken temel insan refahı standartlarını da karşılar.

Birleşik Krallık'ta Londra en ucuz otobüs ücretlerine ve en kapsamlı toplu taşıma ağına sahip şehir. Kırsal bölgelerde kira ve emlak fiyatları şehirlerden daha düşük olsa da, 1980'lerde Birleşik Krallık otobüs ağının deregülasyonu ve ardından özelleştirilmesi ve 2010'dan bu yana kemer sıkma politikaları toplu taşımaya erişimin daha eşitsiz olmasına yol açtı.

Ücret artışları ve kaldırılan otobüs güzergahları, düşük karbonlu toplu taşımayı birçok kişi için ulaşılamaz hale getirdi ve araba kullanmadan ulaşım sağlamayı zorlaştırdı.

Dünyanın azalan kaynakları zengin bir azınlık tarafından çarçur ediliyor. Salımlarını dizginlemek ve güç ve etkilerini yeniden dağıtmak herkesin daha sürdürülebilir bir şekilde yaşamasına yardımcı olabilir. Böylece, dünya herkes için iyi bir yaşamı destekleyebilir.